Đây là câu hỏi không phải khó hay có gì mới, tuy nhiên không ít PXN hay nhân viên xét nghiệm còn đang mơ hồ về vấn đề này. Khi được hỏi tại sao lại chỉ thực hiện kiểm soát (QC) ở một mức nồng độ hầu hết đều trả lời rằng thấy không cần thiết hoặc để tiết kiệm. Tuy nhiên việc này có thực sự không cần thiết hay tiết kiệm được chi phí không? Chúng tôi phải nói ngay rằng việc chỉ chạy nội kiểm ở một mức nồng độ là không được chấp nhận và cũng không giúp tiết kiệm. Tại sao lại như vậy? Chúng ta cùng xem xét các khía cạnh sau:
1. Tại sao cần nội kiểm ở nhiều mức nồng độ?
Thông thường theo khuyến cáo của ISO hay CLSI các xét nghiệm hóa sinh, đông máu ta nội kiểm ở 2 mức nồng độ là bình thường và bất thường. Các xét nghiệm huyết học, miễn dịch là 3 mức nồng độ là bất thường thấp, bình thường và bất thường cao. Các xét nghiệm định tính là 2 mức nồng độ âm tính và dương tính. Tuy nhiên một số phòng xét nghiệm chỉ thực hiện ở một mức nồng độ là bình thường. Điều này dẫn đến việc bạn chỉ kiểm soát được các kết quả bệnh nhân bình thường. Khi kết quả bệnh nhân ra bất thường bạn sẽ không biết có chính xác không vì bạn không kiểm soát ở các nồng độ giá trị đó. Đôi khi ở những giá trị bình thường có thể ra đúng nhưng ở giá trị bất thường lại không đúng.
Hãy xem xét lại các luật Westgard trong quản lý chất lượng:
a. Những quy tắc Westgard cơ bản dùng trong kiểm tra chất lượng xét nghiệm
b. Những quy tắc Westgard nâng cao dùng trong kiểm tra chất lượng xét nghiệm
Rõ ràng trong các quy tắc Westgard này không chỉ nói đến các vi phạm đơn quy tắc mà còn rất nhiều các vi phạm đa quy tắc như 22s, R4s, 41s hay 31s… Cụ thể với quy tắc 41s : Bị coi là vi phạm khi kết quả QC cùng 1 nồng độ ở 4 lần liên tiếp nằm cùng một phía trong khoảng từ -1SD đến -2SD hoặc từ +1SD đến +2SD hoặc kết quả QC của 2 mức nồng độ khác nhau trong 2 lần liên tiếp nằm cùng một phía trong khoảng +1SD đến + 2SD hoặc -1SD đến -2SD. Như vậy nếu bạn chỉ chạy 1 mức nồng độ kết quả ra 2 lần liên tiếp trong khoảng +1SD đến + 2SD hoặc -1SD đến -2SD thì không thấy vi phạm và bạn vẫn tiếp tục trả kết quả cho bệnh nhân. Nhưng nếu bạn chạy 2 mức nồng độ và kết quả mức nồng độ thứ 2 này cũng trong khoảng +1SD đến + 2SD hoặc -1SD đến -2SD thì lại là vi phạm. Và đây là 1 sai số hệ thống, bạn cần xử lý. Như vậy bằng việc chạy nhiều mức nồng độ bạn đã sớm phát hiện ra lỗi để khắc phục, từ đó đảm bảo kết quả trả cho bệnh nhân là chính xác.
2. Chạy nội kiểm ở 1 mức nồng độ có tiết kiệm chi phí?
Rõ ràng nếu nhìn sơ qua bạn sẽ thấy nội kiểm ở 1 mức nồng độ sẽ tốn ít hóa chất hơn, tiết kiệm hơn. Nhưng nhìn sâu vào vấn đề bạn sẽ thấy: Việc bạn không kiểm soát ở các nồng độ bất thường, khi kết quả bệnh nhân ra bất thường bạn không tin tưởng và thường là phải chạy lại mẫu để khẳng định. Như vậy sẽ gây ra tốn kém hơn mà kết quả vẫn chưa chắc đã chính xác. Bằng việc chạy nhiều mức nồng độ bạn sẽ phát hiện được sớm các lỗi hệ thống, khắc phục sớm hơn, tránh việc phải chạy lại mẫu một cách vô ích. Như vậy nếu chạy 1 mức nồng độ chưa chắc đã tiết kiệm mà thậm chí còn tốn kém hơn.
Tuy nhiên khi bạn chạy nhiều mức nồng độ (2 hoặc thậm chí 3 mức nồng độ) đòi hỏi bạn phải có kiến thức tốt về nội kiểm để đánh giá và xem xét. Đôi khi bạn thường bỏ qua một vài lỗi vi phạm do không thể nhớ hết được các quy tắc Westgard này. Để giúp các PXN đánh giá chính xác và tốt nhất cho các QC nhiều mức nồng độ. Chúng tôi đã phát triển Phần mềm nội kiểm chất lượng xét nghiệm IQC . Phần mềm không chỉ phân tích các vi phạm đơn quy tắc mà còn phát hiện các vi phạm đa quy tắc cho 2 thậm chí 3 mức nồng độ. Hiện nay các phần mềm đi kèm của các hãng máy chỉ phân tích ở 2 mức nồng độ, chưa thể phân tích các vi phạm cho 3 mức nồng độ. Cái này thực sự hữu ích cho các xét nghiệm Huyết học, miễn dịch.
Trên đây là một số chia sẻ của chúng tôi về việc tại sao không chạy nội kiểm ở 1 mức nồng độ. PXN của bạn đang nội kiểm ở mấy mức nồng độ? Có khó khăn gì không? Hãy chia sẻ với chúng tôi bên dưới để cùng thảo luận thêm. Nếu các bạn có nhu cầu sử dụng phần mềm nội kiểm chất lượng xét nghiệm – IQC hãy liên hệ với chúng tôi.
Website: https://chatluongxetnghiem.com/
Fanpage : https://www.facebook.com/chatluongxetnghiem/
